تاریخچه معدن و مشخصات کلی آن                    تاریخچه                                                                                                                                 عملیات  اکتشافی در کانسار از سال 1335توسط شرکت کل معادن آغاز شده ودر پی آن نیز عملیات استخراجی توسط این شرکت در سال 1337آغاز گردیده است.در گذشته سنگ های استخراج شده پس از سنگ جوری به کارخانه ی مس غنی آباد حمل می شده است. تناژسنگ های ارسالی در سال متغیر بوده و طبق گزارش های موجود از سال 1338 لغایت 1345  حدود 21 هزار تن سنگ با عیاری بیش از 5 درصدمس تولید شده است .در سال 1346 بر اساس قراردادی که بین موسسه ی فرانسوی B.R.G.Mو سازمان برنامه منعقد گردید٬ مطالعات اکتشافی گسترده ای در محدوده ی کانسار و اطراف آن انجام یافت و پس از پاکسازی و بازسازی برخی بخشهای تخریب شده عملیات استخراج شروع شده و درسال 1375 کارخانه تغلیظ نیز به این مجموعه اضافه شده است.
موقعیت جغرافیایی معدن                                                                          کانسار مس مزرعه در فاصله ی 175 کيلومترى شرقتبريز،20 کیلومتری شمال اهرو5 کیلومتری شمال روستای مزرعه در طول جغرافیایی 47 درجه و4 دقیقه وعرض جغرافیایی 38 درجه و39 دقیقه واقع شده است. ارتفاع متوسط کانسار از سطح دریا حدود 2000 متر می باشد البته نقاط ارتفاعی که بر روی نقشه های توپوگرافی بزرگ مقیاس کانسار آورده شده است براساس نقطه مبنایی است که در نزدیک خانه های مسکونی معدن قرار داشته اند وارتفاع آن را 1000 متر فرض نموده اند.
زمین شناسی منطقه                                                                     برخلاف ناحیه سونگون که کانی سازی مس از تیپ پروفیری در آن آشکار شده است ٬  کانی سازی های مس در ناحیه ی اهر را ناشی از کانی سازی اسکارنی در ارتباط باتوده های نفوذی دانسته اند. اسکارن مزرعه در شيب جنوبى سلسلهکوه شيور داغ که بخشى از سازند قره داغ مى باشد ، به صورت بيرون زدگى قابلرويت است. اسکارن مزبور در شمال همبرى توده نفوذى گرانوديوريتى اليگوسنبا آهک هاى کرتاسه به وجود آمده و داراى کنتاکت مشخص با سنگ هاى اطرافخود مى باشد. ضخامت آنها از 2 تا 25 متر متغير است و در بعضى جاها به50 متر نيز مى رسد و در عمق بر ضخامت آن افزوده مى شود. زون بندى درطول و عرض اسکارن متغير مى باشد و به رنگ هاى قهوه اى، خاکسترى تا سبزروى زمين مشاهده مى شود.
از خصوصیات مهم و جالب گروناهاى اسکارن مزرعه ایناست که اغلب ناهمسان همراه با زون بندى و داراى ماکل و دو شکستى مىباشند.وجوددو نوع گرونادليل بر دو محيط فيزيکو شيمى مختلف در مراحلتشکيل گرونا مى باشد. بر اساس مطالعات پترولوژىاسکارن مزرعه به سهدسته زير تقسيم بندى شده اند.   
1- کانه اسکارن يا اورا اسکارن   
2- درون اسکارن   
3-برون اسکارن       
1-4 وضعیت آب وهوادر معدن                                                                                  میزان بارندگی در منطقه بیش از 350 میلی متر در سال گزارش شده است ٬ بنابر این  منطقه از نظر آب غنی است. به طور کلی مناطق آبدار این ناحیه شامل آب جاری در آبراهه ی معدن ، آب جاری در آبراهه ای در شرق معدن و آب خروجی از تونل هاست.مجموع آبهای مذکور حدود 100 متر مکعب در روز برآورد شده است.                                                                                              میانگین هوا در تابستان  35 + درجه ی سانتی گرادو در زمستان 10 –  درجه ی سانتی گرادو رطوبت نسبی هوا  60 % می باشد
تقسیم بندی ذخیره کانسارمزرعه:
میزان ذخایرقابل استخراج وتقسیم بندی آنها درجدول زیرآورده شده است. باتوجه به محاسبات تعیین ذخیره کل ذخیره ی شناخته شده ی کانسار بالغ بر431 هزارتن باعیارمس 1.7% تخمین زده می شود.




















نحوه ی گشایش معدن:
پس از انجام عملیات ژیوفیزیکی و... هنگامی که مکان و شکل کانسار مشخص شد لازم است که به آن دسترسی پیدا کرد که این کار توسط گشایش انجام می گیرد. گشایش در این معدن به وسیله ی تونل می باشد که علت این امر شرایط توپوگرافی مناسب می باشد.
عملیات استخراجی معدن مس مزرعه:
مطالبي را که دراين قسمت آورده مي شود صرفا جهت در دست داشتن نمايي کلي مي باشد که در ادامه آنها رابه تفصيل شرح خواهيم داد. در معدن مس مزرعه 7 تونل احداث گرديده که 4 عدد از اينتونلها بر روي يکديگر به احداث شده اند .
تونل صفر که پايين ترين تونل ميباشد وپس از آن تونلهاي شماره 1 ٬ 2 ٬ 3 و 4 ميباشند . ارتفاع تونلها از يکديگر به ترتيب40٬40٬40و 25 متر ميباشد. تونلهاي 6 و 7 در قسمت غربي معدن مي باشند .
بزرگترين تونل حفر شده تونل شماره يک مي باشد که از 5 کارگاه استخراجيتشکيل شده است.
تونلهاي احداثي در درون لايه اسکارن ميباشند که توسط دو لايه گرانيتي و آهکي با شيب تقريبي 90 درجه قرار گرفته است و از اين رو تشخيص کمر بالا و کمر پايين لايه ممکن نميباشد.
همانگونه که گفتيم روش استخراج معدن از نوع انباره اي ميباشد که توضيح داده خواهد شد و نحوه نگهداري آن هم از نوع خود نگهدار( self support ) مي باشد که به واسطه استحکام اسکارن و سنگهاي تشکيل دهنده ممکن شده است .
نحوه ايجاد کارگاه زون مرکزي به اين شکل ميباشد که ابتدا تونل را حفر کرده و سپس بونکرهايي را به صورت زيگزاگ براي پوشش دادن سطح کارگاه به فاصله 5 متر از هم قرار داده اند ابعاد اين کارگاه به شرح زير ميباشد :
طول :70 متر عرض : 10 متر که با قرار دادن حدود 10 بونکر اين سطح پوشش داده شده است .
لازم به توضيح ميباشد که بونکر وسيله اي قيف مانند در ابعاد بزرگ ميباشد که در بالاي تونل احداثي و سطح کارگاه جاسازي ميگردد تا به اين وسيله بتوان مواد معدني خرد شده را به بيرون از کاگاه انتقال داد دهانه اين بونکرها به ابعاد 80 در 80 ميباشند که براي استخراج ماده معدني مناسب باشد . ابعاد نرمال براي ماده معدني که سنگ شکن هاي معدن بتوانند آنها را خرد کنند 30 سانتيمتر ميباشد که اگر ابعاد ماده معدني بيش از این مقدارباشد ٬درکارگاهآنراميشکنندتا بتواند خوراک دستگاههاي سنگ شکن قرار گيرد.
در مقابل دهانه اين بونکرها قطعاتي از چوب قرار داده ميشود تا از پرتاب سنگها به بيرون از بونکر جلوگيري گردد و دليل استفاده از چوب به جاي آهن خاصيت انعطاف پذيري آن ميباشد که اگر از آهن استفاده گردد احتمال خم شدن آن و وجود دارد .علاوه بر اين ما در تونل شاهد يک دويل ميباشيم که جهت تهويه و دسترسي افراد به کارگاه ايجاد گرديده است. انتقال مواد از داخل معدن به بيرون توسط واگنها انجام ميگردد که توسط افراد يا دستگاهها حرکت ميکنند.
روش استخراج انباره ای:
روش استخراج انباره ای به طور عمده در مورد کانسارهای رگه ای پرشیب به کار میرود و از اینلحاظ در کنار روشهای استخراجی مانند استخراج از طبقات فرعی، چال طویل و تخریب در طبقات فرعی قرار میگیرد.
اساس این روش که روشی با استخراج در جهت رو به بالا و قائم میباشد انبار نمودن حدود 3/2 از سنگ معدنی خرد شده در فضای خالی کارگاه استخراج میباشد .
هدف از این کار ایجادیک سکو برای انجام عملیات استخراج توسط کارگران و خنثی کردن نیروهای سطحی وارد بر کمر بالا و پایین ماده معدنی میباشد.
پیش روی رو به بالا در داخل کارگاهها با برشهای افقی ماده معدنی انجام میگیرد . سنگ پس از استخراج نسبت به حالت بکر خود حدود 30 الی 40 درصد افزایش حجم پیدا میکند بنا بر این بایدروزانه این مقدار حجم افزایشی به بیرون منتقل گرددیده و بقیه تا پایان عملیات استخراج به صورت انبار شده در درون کارگاه باقی می ماند
شرایط کاربرد روش استخراج انباره ای:
این روش استخراج معمولا برای کانسارهای رگه ای باریک و در بسیاری از موارد کانسارهایی که سایر روشهای استخراج برای آنها قابل استفاده و یا اقتصادی نباشند به کار میرود.
ویژگی های مهم برای استفاده از این روش عبارتند از:
شیب:
زاویه شیب ایده آل برای کاربرد این روش 90 درجه میباشد و شیب های کمتر از 90 و تا حدود 70 درجه نیز برای استفاده از این روش مطلوب است . هرچه زاویه به 90 نزدیکتر باشد شرایط بهتریایجاد میشود علت این امر سادگی و روان تر شدن تخلیه مواد استخراجی تحت زاویه شیبمیباشد.
ضخامت:
ضخامت رگه ای کانسارهای مناسب برای این روش از 1 تا 3 متر متغیر میباشد اما کانسارهاییکه ضخامت آنها بین3 الی20 مترباشد مطلوب ترند.

انتخاب ضخامت در روش انباره ای خود به شرایط زیر بستگی دارد:
الف ) پایداری کانسار
ب ) پایداری کمر بالا بدون نگهداری
یکنواختی:
کانسار باید نسبتا یکنواخت بوده و تغییرات شیب و ضخامت آن کم باشد . چرا که در غیر اینصورت جریان مواد به سمت پایین در نقاطی که ضخامت کم می باشد کند شده و مانعی در جهت تخلیه مواد خواهد بود
پایداری ماده معدنی:
در روش استخراج انباره ای کانسنگ باید کاملا مقاوم استحکام ماده معدنی در این روش بیشتر از سایر روشها اهمیت دارد چراکه در این روش کارهایاستخراجی بالای سر کارگر قرار دارد وبه منظور ایمنی بیشتر در این روش استحکام بیشتر ماده معدنی نسبت به سنگ دیوار بسیار حائز اهمیت میباشد.


پایداری دیواره ها:
در این روش سنگ دیوار نیز باید محکم باشد ٬البتهاستحکامدیواره میتواندکمی پایین تر ازاستحکام ماده معدنی نیز باشد
گاهی اوقات برای استحکام بیشتر دیواره ها در داخل کار گاه پیلار باقی میگذارند تا کارگاه بسته نشود.
خواص فیزیکی ماده معدنی:
مادهی معدنی باید فاقد خواص فیزیکی نامطلوب از قبیل خودسوزی٬چسبندگی و آبداری باشد.














نحوه ی کار کارخانه ی  سنگ شکنی و کارخانه ی تغلیظ:

از محلی که مواد معدنی توسط تخلیهی واگن پرشده است یک لودرمواد را داخل یک کمپرسیبارگیری کرده و این کمپرسی مواد را به نزدیک کارخانه ی سنگ شکنی انتقال می دهد واز آنجا توسط یک لودر به داخل سنگ شکن فکی ریخته می شود و خردایش اولیه انجام می گیرد لازم به ذکراست که اندازه ی قطعات وارده به سنگ شکن فکی نباید از80 سانتی متربیشترباشد پس ازاین مرحله یکسرندکاری انجام گرفته و قطعاتی که زیر 8 میلی مترباشند ازسرند عبور کرده و در سیلوی تغزیهکنندهی آسیاب جمع می شوند ومابقی وارد سنگ شکن مخروطی شده و خردایش ثانویه انجام میگیرد پس از خروج مواد از این سنگ شکن دوباره سرندکاری انجام گرفته و سنگ های با ابعاد کمتر از 8میلی متروارد سیلوییاد شده می شوند و بقیهی قطعات که بزرگتر هستند دوباره برگشت خورده ووارد همان سنگ شکن مخروطی مذکور شده و دوباره خرد می شوند این عمل آنقدر ادامه مییابد تااندازه ی قطعه ها کمتر از 8 میلی مترشود ووارد سیلوییاد شده شود ازاین سیلو مواد به وسیلهیفیدرهایی وارد یک مخزن شده(جعبه) که در آنجا آب،موادشیمیایی شامل:Z11,R407 وآهک هیدراته(به منظوربازداشت پیریت) به آن اضافه شده سپس این مخلوط وارد آسیاب شده که ازنوع گلوله ای می باشد و خردایش انجام می گیرد سپس مواد خرد شده وارد هیدروسیکلون شده که ازنوع مارپیچی می باشد و عمل دانه بندی انجام می گیرد مواد کوچکتراز75میکرون درقسمت وسط هیدروسیکلون جمع شده و از مجرای پایینی (ته ریز) وارد دستگاه های فلوتاسیون می شوند و مواد بزرگتر از75میکرون در اطراف دیوارهی هیدروسیکلون مانده و دوباره بازگشته ووارد آسیاب شده و اینعمل تازمانی که تمامی مواد به زیر75میکرون برسند ادامه مییابد اولین دستگاه فلوتاسیون که مواد زیر75میکرون وارد آن می شود رافر می باشد که دارای بیشترین بازیابی بوده و عیار فلز مس خروجیاز آن 30- 28می باشد نحوه ی عمل رافر اینگونه می باشد که بااستفاده از مواد جمع کننده که همان مواد شیمیایی می باشد که قبلا اضافه شد مواد خاصیت آبرانی پیداکرده وبااضافه کردن کف سازها شامل:MIBCوA65ووارد کردن هوا به مخزن این عمل انجام می گیرد که مواد معدنی به وسیلهیحباب های کف به بالای مخزن آمده و سرریز می شود ته ریز آن وارد مخزن اکسکونجرشده و دوباره سرریزآن وارد مخزن کلینر که از نوع پارویی می باشد شده و ته ریزآن وارد سدباطله می شود لازم به ذکر می باشد که 20درصد موادشیمیایی در مخزن اکسکونجر اضافه می شود در کلینرمقدار بازیابیکم وعیارفلزمس خروجی22- 18می باشد که سرریزآن باسرریزرافر مخلوط شده و وارد قسمت خشک کنی می شود و عبارت کنسانتره رابه خود اختصاص می دهد اما ته ریز کلینر دوباره وارد آسیاب میشود این عمل به این دلیل انجام می گیرد که اولا مواد شیمیایی که به کار رفته هدر نرود و بتوان دوباره از آن استفاده کرد درثانی ممکن است ته ریزحاوی مقداری مواد معدنی باشد که این عمل سبب می شود که این مواد رانیز بازیابی کرد و این چرخه همواره ادامه مییابد لازم به ذکراست که دراین معدن عمل خشک کنی کنسانتره بستگی به فصل ممکن است این عمل به صورت طبیعییا به صورت مصنویی انجام گیرد که در فصول گرم به صورت طبیعی ودر فصول سرد به صورت مصنویی است.
هدف ازعملیات فلوتاسیون:
درهر معدنی هدف از عملیات فلوتاسیون این می باشد که درصد عنصرمورد نظرراافزایش دهیمیعنیکنسانتره ای که بعدازاین بخش به دست می آید حاوی مقدارزیادی کانی حاوی عنصر مورد نظر است و حاوی عنصر خالص مورد نظر که همان شمش آن عنصر باشد نمی باشد برای به دست آوردن شمش مورد نظر کنسانتره ی به دست آمده را به سرچشمه فرستاده و تحت عملیات ذوب و پالایش و غلبه بر پیوندهای شیمیایی این کار را عملی می کنند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: